b1:9Exo 30:7
c1:15Num 6:2-3
d1:17Mal 3:1; 4:5-6; Mat 17:11-13
e1:19Dan 8:16; 9:21
h1:32-332Sa 7:12, 13, 16; Isa 9:7
i1:37Gen 18:14
j1:461Sa 2:1-10
k1:50Psa 103:13, 17
l1:512Sa 22:28
m1:52Job 12:19; 5:11; Psa 147:6
n1:53Psa 34:10
o1:54-55Gen 17:7; Psa 98:3; Mic 7:20
p1:59Gen 17:12; Lev 12:3; Luk 2:21
q1:68Psa 72:18
r1:69Psa 18:2
s1:71Psa 106:10
t1:72Gen 17:7; Psa 105:8-9
u1:73Gen 22:16-17
w1:76Isa 40:3
x1:77Jer 31:34
y1:78Isa 60:1-2

Luke 1

1 aOe Teopilos mur; Iri nenge te esia Iesus pe te haliu hote na helenga iri te hetoro sue ure lochloch ngana nemur at nge ita. Pomalam hana halang muteria toto ke tehas nanasia. Pe pule iau sipok e etei teu la toto nga ure nemur nenge lohot nga tunangara. Ke ngana koi nenge e teke urana toto nge iau sipok ehas urume ke nek toto lange imo. (Ure nemur ehas sue iri nenge Iesus poia nga talun ngana toto ke la het nga mete ngana pe maul haka mule ngana nga polo.) 4Pomalam lape a eteia ure manmanna toto ngana nga ure lochloch nenge te hetoro imo ia ke ulolo.

Helenga Tal Nga Ioanes Tana Hoho Ngana Ia

5Nga etue nenge Herot i naungaala ana non nga kileng nenge Iutea, none iri nai nehei te tutu. Pe non nem ene laka Sakarias. Pe i tu teu nga mata nenge te umume nga NeHalang nena pele. Ana mata ene laka Apisa. Pe nehei ene Elisapet. Pe Elisapet tuteu nga mata nenge Aron.

6Pe iri nai tetu toto nga NeHalang matana pe te nanas pengpeng ia NeHalang nena hotonga mur. 7Pe iri tuturia mur ero iange Elisapet hoho erochro pe iri nai te tuauna lo.

8Iok, nga etuene e Sakarias alona mur aria etue lohot. Aria etue nenge te umume nga NeHalang nena pele letena. 9 bPe iri te nanasia poinga nenge te saua oio paena pe ana maelepa lohot ke henonou hote none nenge lape teu langa Non Soke tu ngana nenge heo ngana toto. Pe nga etue nem te henonou hote Sakarias ke teu la. 10Ana non teu la pe rau hekheke ure nenge inangana ehech nga ana hatanga. Pe hulua lochloch te hetalaulau mana nge hot.

11Ol pe NeHalang nena angkelo lohot nge i pe mes pengpeng nga hatanga nem ilina ele nenga pen tamalmal. 12Pe Sakarias esia pe rura pe matau toto. 13Pe angkelo neu hele lange i, “Sakarias o matau ero! NeHalang longe o hetalaulau ngam lo. Pomalam lem hei Elisapet lape hoe tum tamane ngana e. Pe o hetue tum nem ke ene Ioanes. 14Pe lape o iech toto pe hulua lochloch ngana nemur lape te iech toto pule nga etue nenge lem hei hoe tum tamane ngana nem. 15 cTe iech nge i iange i lape lohot ke NeHalang nena non ia. Pe i heo ngana toto nge inia uain pe ech kerkereng ngana mur. Iange nga etue nenge tana hoe i, Opepengpeng lape hemuta sapele i. 16Pe i lape mene mule hulua halang nge Israel ke tela mule nge aria Soke NeHalang. 17 dPe pule lape i muka ia Non Soke pingana. Pe na kerkerenga palaungana toto ke mange hetatalonga Elaisa. Pe hemakuke tetemeria mur leteria ke tuturia mur te kila mule ke muria elle. Pe pule poia iri nenge te longo olole ke ramaria la mule nga poinga nenge pengpeng toto pe nga etue nenge Non Soke at te nanas mene i ol.”

18Sakarias onteia angkelo neu. “Lape e eteia ke mere nge lape ure nei lohot ke manmanna? Iau e tuauna lo i! Pe lek hei pule ke pomalam.”

19 ePe angkelo neu hele, “Iau Kapriel. Pe etu toto nga NeHalang matana pe i sipona kulosia iau ke teke e at ke e hele ia helenga urana toto ngana nei lange iong. 20Pe iong letem manmanna nga helenga nei ero nge lape lohot ke manmanna toto nga ana etue pengpeng. Pomalam lape NeHalang poi ele halim ke o hele ero. Lape o reng mana ke la het nga etue nenge lek helenga manmanna ngana nei lohot. Iange iong letem manmanna nga helenga nei ero.”

21Nga etue nenge angkelo neu lohot nge Sakaraia hulua te kulele i pe leteria tuanin ke halang iange tu ke mala toto nga NeHalang nena pele letena. 22Iok laol, Sakarias i hot at pe teke hele pe te longe na helenga ero ol. Pe poi urume na helenga mur nga penna. Pe hulua te eteia ke ute lohot nge i nga NeHalang nena pele palaungana letena.

23La Sakarias ana etue nenge umume nga NeHalang na pele het pe la mule nga nena pele. 24Pe nga hoena nehei Elisapet sana pe tuteu mana nga pele letena ke teio iri lime. 25Pe Elisapet hele, “Nga etue nemur ol e iech toto nge NeHalang halaua iau ke sak! Pe e meia iau nga hulua mataria ero ol!”

Angkelo Kapriel Lohot Nge Iesus Tana

26Elisapet mes ke ana teio iri rahtele elle (6) pe NeHalang kulosia angkelo Kapriel ke langa kileng e nge Kalelea nge ene Nasaret. 27 fPe angkelo neu laia helenga nge hei malolong ngana e nge te hele hite ke te teke lei nge none nge ene Iosep. Iosep i ne Teuit alona. Pe he neu ene Maria. 28Hekulkulonga lake lohot nge i pe hele, “Atong otu ke nek pe Non Palaungana tu luluch nge iong pe pete tote iong.”

29Maria longe angkelo nem pe rura toto pe letena tuanin rara nga na helenga luna. 30Pe angkelo neu hele lange i, “He Maria o matau ero. NeHalang iech toto nge iong pe teke pete tote iong. 31 gKe lape sam pe ohoe tum tamane ngana e pe o hetue i ke ene Iesus. 32 hPe i nge lape lohot ke NeHalang nena non kerkereng ngana ia. Pe pingana song pe te hetue i ke NeHalang Nge I Soke Nga Lut Toto Tuna. 33NeHalang lape poia i ke i Israel mur aria naungaala ana non ke pomange nette Teuit. Pe i lape nauele iri nga etue lochloch sapele.”

34Pe Maria hele lange angkelo, “Iau etu luluch nge none ero kura i. Pe ure nei lape lohot ke pomere?”

35Pe angkelo neu tuacholia, “Opepengpeng lape sio at nge iong pe NeHalang Nge I Soke Nga Lut Toto nena hekerkerenga lape tu hite iong. Pomalam lape te hetue tum nem ke i NeHalang Tuna nge pengpeng toto. 36Onau lange alom Elisapet. Te teke i hoho erochro pe nga etue nei tuauna lo pe mes mule ke nena teio iri rahtele elle. 37 iUre lochloch ngana nenge anali toto nge hana te poia NeHalang nakuna nge poia.”

38Ol pe Maria hele, “Iau i loi. Iau Non Soke na hekuleileinga. E nanas mene NeHalang lemene ngana nenge o heleia lo.” Pe angkelo neu hile i pe la sapele.

Maria Lake Nau Toto Elisapet

39Mala ero mana pe Maria lohaka ke langa kileng e nga lut nge Iutea. 40La pe i teu nga Sakarias na pele pe hele “Uach toto.” lange Elisapet. 41Pe Elisapet longe Maria na helenga pe amneia tuna nge sechsech nga letena pe Opengpeng hemute i 42pe hele haka sapele, “NeHalang pete tote iong nge hehei lochloch pe pete tote tum nenge lape o hoe nem. 43Pomere toto nge ak Non Soke tana at ke nau tote iau? 44Iange e longe iong nge o hele uach at nge iau pe tuk iech toto pe sechsech nga letek. 45Non Soke pete iong lo iange letem manmanna ia na helenga nge lape lohot ke manmanna toto.”

Maria Ana Utunga

46 jMaria hele,

“Nga letek lochloch e heto heke Non Soke.
47Iau e iech toto nge NeHalang
nge mene mule iau!
48Iange iau heie mana nga ich
pe i letena metene iau.
Hulua nenge tetu nga etue nei
pe nga etue lochloch nga hoena
lape te hetue iau ke hei nge NeHalang heiech ia.
49Iange NeHalang na kerkerenga halang
poia ure papalau ngana ke lohot nge iau.
Ia I na poinga pengpeng toto.
50 kNeHalang letena poreke ia iri lochloch nenge te mataua I.
Iri nenge te tu nga etue nei pe nga hoena pule
51 lHana nenge tetal heke iri nga leteria toto
NeHalang tul hote penna pe na kerkerenga sisparai sue iri.
52 mNaungaala nemur nenge tetal heke iri ke kokoes
NeHalang tal sio tote iri.
Pe iri nenge teau sio tote iri nga NeHalang matana,
NeHalang tal haka tote iri langa lut.
53 nNeHalang tunge ure urana ngana mur
lange iri nenge reria ute hel ero.
Pe iri nenge reria ure halang
NeHalang kulosia iri pe te patpata mana ke tela ol.
54 oNeHalang halaua Israel mur
pe letena ia Apraham pe na tete mur
nga etue lochloch.
Iange letena metene helenga utona nem
nenge heleia lange rera tete mur nge nike.”
56Iok laol, Maria tu luluch nge Elisapet ke teio mol het pe la mule nga na kileng.

Elisapet Hoe Ioanes

57Elisapet ana etue nenge hoho ia lohot pe hoe tuna tamane ngana e. 58Elisapet na kileng ngana mur pe alona mur te longe nge Non Soke poi ke urana toto lange i pe iri lochloch te iech luluch nge i.

59 pPe kol nem ana etue iri rahtele mol (8) pe te riria i pe te teke te hetue i ke ene Sakarias. 60Pe tana hele ele iri, “Ero! Ene laka Ioanes.”

61Pe alona mur te hele, “Iong alom mur eria pomam ero!”

62Ke het pe tepoi urume reria onteinga nga peria lange Sakarias pe te onteia i, “Kol nei lape ene pomere?” 63Pe Sakarias ontei rara alalaha sachana ke has haka ia. Pe la has sue ke ene Ioanes. Ol pe iri lochloch te esia pe te rura. 64Pe nga etue neu pengpeng Sakarias hanna olha ke hele mule pe heto heke NeHalang. 65Pe na kileng ngana mur te rura toto pe singiria matau nga urene nge lohot. Pe te hesongia helenga ke ronge kileng mur nga lut nge Iutea. 66Iri lochloch ngana nenge te longe leteria tuanin raraia pe te ontei, “Kol nem mam lape lohot ke i utar?” Pe te eteia nge Non Soke na kerkerenga tu hit mene i.

Sakarias Hetatalo Ngana

67Opepengpeng hemuta heke Ioanes temene Sakarias pe haliu hot sapele NeHalang na helenga:

68 q “Ta heto haka tote NeHalang
Israel mur aria Non Soke!
Iange i sio at ke halaua nena hana mur
pe mene mule iri nga reria
poinga poreke ngana mur.
69 rPe tung sue hemasinga e nge na kerkerenga halang
ke hemas mule ita lochloch.
Pe i nenge hemasmas nem at nga mata nenge Teuit
(NeHalang nena hekuleileinga).
70Hetatalonga mur nge nike te hele hote
na helenga kerkereng ngana mur.
71 sKe te teke NeHalang mene mule ita
nga rera ngarang mur peria
pe nge iri nenge muteria taua ita ero.
72 tPe NeHalang hele ke teke
lape letena ia rera tete mur
pe letena metene helenga tomunga hel
nenge pengpeng toto.
73 uNena helenga utona nenge heleia lange Apraham ma ke mai:
74NeHalang lape mene mule ita
nga rera ngarang mur peria
ke ta ume mana nge i pe ta mataua
rera ngarang mur ero ol.
75 vPomalam laka poinga poreke ngana e tu nge ita ero
pe ta pengpeng toto nga NeHalang matana
nga etue lochloch nenge tatu nga ich.”
76 wSakarias hele lange tuna, “Iau tuk iong pe lape te hetue iong NeHalang nenge I Soke nga Lut Toto nena hetatalonga. Iong lape iong muka nge Non Soke ke o hepengia nena kue. 77 xPe o hele lange hana lochloch ke NeHalang lape hemas mule iri ke pomai: lape saua reria poinga poreke ngana mur ke te lasus toto. 78 yNeHalang letena poreke hali ia ita nga rera poinga poreke ngana mur pe tangtang ia tutuna mur ita ke poi ke manga chaia matana nenge haka 79pe tualeme sio at nga tapa pe tua hatalia ita nenge ta tuteu nga metenga ana mulil. Pe henonoua ita nga kue nenge langa tunga nge nek.”

80Iok, Ioanes lumngana pupuo pe opene pupuo ke soksoke pe kerkereng. Pe tu manmana nga ich sana lomona e ke la het nga etue nenge i sipona hetei hote i langa hulua mataria nge Israel.

Copyright information for UVL